Aitor CARRERA : Era codificacion deth occitan dera Val d’Aran. Problèmas e contradiccions en aranés formau actuau

RESUMIT 

Eth aranés qu’auria de besonh ua estandardizacion que l’apropèsse deth rèste deth gascon e deth occitan generau. Eras prumèras Nòrmes ortogràfiques der aranés (vengudas dempús Normes ortografiques) que prengueren aquera direccion e, encara qu’aqueth document hadia concessions ara fonetica locau, que permetec de tornar a estacar eth aranés ath rèste dera lengua occitana d’un punt de vista grafic e simbolic. Totun, maugrat qu’ei vertat que cau arreconéisher tot eth trabalh qu’eth mitan culturau aranés a amiat a tèrme pendent mès de dus decènnis, eth procèssus de codificacion deth aranés s’ei estagnat, e que’n son simptòmas ua subordinacion de mès en mès fòrta ath espanhòu o era pèrta progressiva dera diversitat interiora deth occitan parlat ath sud dera doana de Pònt d’Arrei. Eth hèt qu’eth occitan sigue oficiau en Aran –e ara tanben en  tot eth Principat de Catalonha– e era situacion deficienta dera lengua en Estat francés, qu’an provocat que delà dera frontèra politica i aguesse de còps ua temptacion d’idealizar era situacion aranesa. Mès ué eth aranés qu’ei a retrocedir sociauments, e eth occitan escrit e formau emplegat en Aran qu’ei fòrça luenh de convergir damb eths modèls formaus deth gascon o deth occitan generaus: interferéncia espanhòla, patrons sintactics iberics, marginalizacion de formas e d’estructuras que son perifericas en Aran mès majoritàrias en ensemble deth domeni occitan, ipercorreccions damb massa fortuna, representacions graficas bric englobantas, localismes excessius, tanplan errors ortografics que son contra eths acòrds deras Normes de i a vint-e-cinc ans… Aguesta comunicacion que vòu hèr a veir que cau desmitificar era situacion deth occitan ena Val d’Aran, qu’ei de besonh d’aplicar urgentaments ua codificacion coerenta que arrèste eth destacament deth aranés deth rèste deth occitan e, doncas, que cau ua planificacion lingüistica rigorosa en plaça dera anarquia actuau.

Joan-Cristòu DOURDET : Lo parlar nòrd-occitan de Montembuòu en Charanta lemosina

RESUMIT

Los parlars occitans de Charanta son segur lemosins sens pajun dobte. Pasmens, emb un estudi de dietz annadas de temps de la lenga d’aquilhs ranvers, l’observator se pòt mas pausar la question de l’especificitat d’aquilhs parlars. Se podriá benleu parlar d’un airau josdialectau que se dessenha plan, per cas, una especificitat fonetica, lexicala e gramaticala (conjugason mai que mai). Per de verai, la Charanta occitana correspond pas mas a un airau omogeneu e lo canton de que se tracha aquí es lo de Montembuòu a un trentenat de quilometres au sud de Confolent. Aquilhs parlars son segur pas jamai estats estudiats tant coma los dau costat de Confolent que lo Marceu Còq ne’n balhet bonas descripcions dins la revisda felibrenca Lemosin (id est Lemouzi[1]). Demòran donc mauconeguts. Mai que mai, qu’es l’accent daus estatjants, pacans que bornacauds, que desvira l’aurelha. Sem aquí dins l’airau daus parlars que /a/ en posicion tonica es realizat [ε] (id est [ε:]). La barradura es d’enguera mai marcada dins lo canton de Montembuòu : /a/ tonic >[έ:], belament [e:]. Se fau tanben gardar d’obludar que la proporcion d’oxitònes es aquí de las mai fòrtas contràriament au sistema accentuau dau canton de Confolent que sembla pas tant originau dins l’ensems occitan mas qu’es fauta de manténer netament la vocala finala (femenina subretot) : /’čabrɑ/ l’i es quitament realizat [’t•a:brə]/[’t•ε:brə], adonc /pumɑ/ pòt mas èsser realizat [’pumə] e gran [pu’mo] coma se fai a Montembuòu e mai dins un espaci plan beu en lemosin. Detras la presentacion dau sistema fonetic, qu’es a la question de l’existéncia d’una varietat jos-dialectala de Charanta que taschan mejan de respóner.

[1] La limite linguistique du limousin en Charente. Revue Lemouzi n°61. Coq, Marcel. Tulle : Lemouzi, 1977.

Jean-François COUROUAU : Documents extraches de l’enquèsta Sacaze

RESUMIT 

L’enquèsta Sacaze menada en 1887 sus l’ensemble de la part nòrd de la caden a dels Pirenèus, del domeni basc al catalan en passar per la zòna occitana, constituís una de las enquèstas linguisticas mai ricas per aqueles territòris. L’article presenta las versions occitanas de la legenda de Barbasan e de la Tantugon que cada regent contactat ne deviá fornir una version elaborada amb los estatjants de la localitat. Lo regent d’Artigat, dins lo país de Foish, se mostrèt tant interessat per l’entrepresa que comuniquèt doas versions diferentas per cada legenda, en apondre de nòtas e de precisions plan preciosas per las realizacions oralas.

Daniela MÜLLER : Analogias entre sintaxi e fonologia – formalismes e cognicion

RESUMIT

La fonologia e la sintaxi generativas an evoluit una a costat de l’autra dempuèi de decennias, se son presas d’idèas e de formalismes una a l’autra, an assajat de las aplicar una au domeni de l’autra, e an ansin cercat de generalizacions mai grandas en nom de la Gramatica Universala. Dins aqueste article, estudiarem qualques unas de las analogias formalas en sintaxi e fonologia que son estadas usadas en diferents modèls coma la Gramatica de la Dependéncia o la fonologia X-bar. Mostrarem que la màger part d’aquelas analogias son pertinentas sonque dins lor sens mai larg, dins la mesura que se pòdon atribuir a de principis cognitius generals coma la relacion de la figura al fons, mas que lors elaboracions formalas especificas se pòdon pas transpausar d’una disciplina a l’autra. Doncas, es possibla qu’una amira cognitiva faga lum sus de parallelismes en sintaxi e fonologia d’un biais mai grand qu’un apròchi estrictament formalista o poiriá far.

Compte rendut: Àngels Massip (coordinadora), Llengua i identitat, Publicacions i edicions de la Universitat de Barcelona, 2008, 150 p.(Gerard Joan Barceló, agregat de gramatica, ancian escolan de l’ENS